Beleggen is risicovol: waarom zou je beleggen?

Wat is het probleem van beleggen?

Je kunt er geld mee verliezen. Er is risico op tijdelijk en permanent verlies. Beleggen is risicovol maar sparen is ook risicovol. Beleggen is vooral op de korte termijn risicovol want beursprijzen kunnen heftig fluctueren op de korte termijn.

Niet beleggen (sparen) is op de lange termijn risicovol. Op de lange termijn weet je zeker dat je vermogen krimpt door inflatie en belasting.

Hoe je beleggingsrisico zou moeten bekijken.

De waarde van bedrijven kan op een dag met tientallen procenten veranderen door mensen die aankopen en verkopen. Dit is prijsrisico. Marktprijzen worden gedreven door sentiment. Sentiment verandert met de dag. Mensen hebben allemaal een eigen reden om te kopen of verkopen.

Prijsrisico is alleen een afspiegeling van het huidige sentiment onder beleggers. Soms is het sentiment overdreven positief of negatief (bubbles of crashes). Wanneer je deze perioden kunt uitzingen dan zal je rendement dichter bij het verwachte historisch langetermijngemiddelde liggen.

Prijsrisico is iets anders dan fundamenteel risico. Fundamenteel risico is het risico dat de onderliggende waarde echt minder waard wordt. De onderliggende waarde verandert geen tientallen procenten per dag als je een belegging met degelijke onderliggende waarde koopt.

De onderliggende waarde van aandelenbeleggingen zijn de bedrijven die op lange termijn groeien en winst maken. De winst of boekwaarde van een bedrijf verandert niet met tientallen procenten per dag. De dagelijkse beursfluctuaties hebben meer te maken met de emotionele reactie van beleggers op nieuws, niet met de onderliggende waarde op lange termijn.

Vergelijk het met het kopen van een huis om te verhuren als belegging. Wanneer je in een huis of appartement investeert dan voelt dat minder risicovol dan beleggen in aandelen, omdat stenen tastbaar zijn. Het huis wordt niet dagelijks zichtbaar meer of minder waard, zoals aandelen op de beurs.

Zolang de huur betaald wordt zal een eigenaar zich geen zorgen maken over de dagelijkse waarde van het huis.Huizen worden niet dagelijks op waarde geschat, aandelen wel.

Beleggers in aandelen zouden hun belegging net zo moeten bekijken. Op de lange termijn blijven bedrijven winst uitkeren en zal de waarde stijgen zolang het bedrijf winst maakt.

Focus minder op de dagelijkse koersen maar focus meer op de lange termijn en zorg dat de onderliggende fundamentele waarde aanwezig is.

Fundamenteel risico

Een goede belegging bestaat uit twee componenten: prijs en onderliggende waarde. Wanneer je een degelijke belegging hebt zoals een bedrijf dat al jaren stabiel winst maakt of een beleggingspand dat voor lange tijd is verhuurd aan een supermarkt, is er sprake van een stabiele onderliggende waarde. Je hoeft je dan geen zorgen te maken over het fundamenteel risico. Dat is het risico dat de onderliggende waarde niets meer waard wordt door bijvoorbeeld een faillissement.

Of het een goede belegging is hangt af van de prijs die je betaalt voor het aandeel of beleggingspand. Hoe lager de prijs ten opzichte van de onderliggende waarde, hoe beter de belegging (rendement).

Succesvol beleggen betekent op lange termijn renderende beleggingen kopen tegen een lage of redelijke prijs waardoor het een goede belegging wordt. Vervolgens kijk je niet naar de dagelijkse prijzen maar wacht je af. Daarvoor heb je wel een lange termijn beleggingshorizon nodig. Lees verder wat je kunt verwachten.

Beleggen om inflatie tegen te gaan

In figuur 1 is te zien hoe beleggen je tegen inflatie kan beschermen. De veiligste beleggingen zijn kortetermijnstaats-obligaties (staatsleningen) welke gemiddeld net de inflatie bijhouden. Hoe meer risico hoe meer rendement en hoe beter de langetermijnbescherming tegen inflatie.

Figuur 1. Langetermijnrendementen.

Gemiddeld zullen aandelen op de lange termijn goed presteren, maar op korte termijn is er veel fluctuatie (volatiliteit) in enig jaar zoals hieronder te zien is (figuur 2). Meestal zijn rendementen van aandelen positief, maar vaak genoeg ook negatief.

Figuur 2. Jaarlijkse fluctuatie aandelen.

Beleggen is risico nemen op de korte termijn om inflatierisico tegen te gaan op de lange termijn. Simpelweg is het een overweging tussen koersrisico nu versus minder vermogen door inflatie later.

Figuur 3. Risico’s over tijd.

Beleggen kan een zeer groot verschil maken op lange termijn. Het geld dat je elk jaar aan rendement ontvangt groeit ook elk jaar weer. Hoe langer je je geld niet nodig hebt, hoe groter het verschil is tussen wel of niet beleggen door de kracht van rente op rente. Er komt een moment dat het rendement hoger is dan je inleg.

Figuur 4. Het effect van rente op rente bij een inleg van 10.000 euro per jaar met 6% rente.

Hoe meer risico, hoe meer verwacht rendement. De mix tussen risicovolle en minder risicovolle beleggingen bepaalt uiteindelijk hoeveel risico en rendement je kunt verwachten. In de praktijk is dat meestal de keuze tussen de verhouding aandelen en obligaties. Dit is de belangrijkste keuze die je maakt als je gaat beleggen.

In figuur 5 kun je zien dat een portefeuille van 50% aandelen en 50% obligaties historisch gemiddeld 8.2% rendement geeft. Daarbij heeft de belegger in enig jaar een maximale negatieve koersfluctuatie (risico) van -22,5% moeten doorstaan. Hoe langer je horizon is hoe dichter je bij het gemiddelde uit zult komen omdat aandelenrendementen op lange termijn naar het gemiddelde neigen (mean reversion).

Figuur 5. Voorbeeld van een Vanguard-model-portefeuille.

Hoeveel risico nemen over tijd?

Het risico dat bij je past hangt af van:

• Het rendement dat je nodig hebt om voor de rest van je leven comfortabel te kunnen leven,

• Je financiële risicotolerantie; hoe lang kun je je geld missen?

• Emotionele risicocapaciteit; kun je ‘s nachts nog wel slapen als beurzen bewegen?

Je emotionele risicotolerantie is de limiterende factor bij het bepalen van het beleggingsrisico dat je neemt. Als je niet kunt slapen van je beleggingen dan neem je te veel risico of heb je te weinig kennis van beleggen of te weinig inzicht in je financiële situatie.

Uiteindelijk is geld een tool om je leven comfortabeler en beter te maken. Als je ongelukkig wordt van je beleggingen dan heeft beleggen geen toegevoegde waarde. Je kunt dan beter minder risico nemen of niet beleggen.

Do you want to eat well or do you want to sleep well?

Dit is het eeuwige dilemma van de belegger of niet-belegger. Wat vinden we belangrijker: nu meer risico of later meer risico? Dit blijft een persoonlijke afweging waarbij er balans moet zijn tussen financieel wijze beslissingen en emotioneel wijze beslissingen.

Tenslotte. Historische rendementen zijn geen garantie voor de toekomst. Als je niet gelooft dat bedrijven als groep op lange termijn winst zullen maken dan moet je niet gaan beleggen.

Twee soorten beleggingsrisico

Er zijn twee risico’s die kunnen zorgen voor permanent beleggingsverlies:1.  Je beleggingshorizon is te kort waardoor je mogelijk met verlies moet verkopen tijdens tijdelijke koersdalingen.2.  Je lijdt permanente verliezen door menselijke fouten.

Tijdelijk verlies

Als men in de beleggingsindustrie of wetenschap spreekt van beleggingsrisico dan bedoelt men meestal volatiliteit. Volatiliteit is de gemiddelde beweging van de beursprijzen.

Volatiliteit lijkt de grootste vijand van de belegger. Dat is het niet.Volatiliteit geeft ook rendement. Als je geen risico loopt door koersfluctuaties te accepteren, ontvang je ook geen rendement.

Volatiliteit kun je zien als tijdelijk risico. Als je niet hoeft te verkopen, heb je ook geen verlies. Op lange termijn zijn beursrendementen positief. Geld dat je dus 20 jaar niet nodig hebt kun je risicovol beleggen. Het maakt voor het eindrendement minder uit dat de prijzen tussentijds fluctueren.

Hoe meer tijd je hebt, hoe minder kans je hebt dat je in een crisis moet verkopen tegen een te lage prijs. Hoe langer de horizon hoe kleiner de kans dat je met verlies moet verkopen.

Beurzen hebben oorlogen, crisissen en natuurrampen meegemaakt en zijn er tot nu toe altijd weer bovenop gekomen. Beurzen gaan op en neer en het is niet de vraag of er een dip of zelfs een crisis komt maar wanneer deze komt. Deze dips zijn tijdelijk. Ook de meest recente diepe crisis van 2008 is alweer goedgemaakt, de beurzen staan nu hoger dan het hoogste punt in 2008 net voor de crisis.

Figuur 6. Tegenslagen in de aandelenmarkten.

“In the 20th century, the United States endured two world wars and other traumatic and expensive military conflicts; the Depression; a dozen or so recessions and financial panics; oil shocks; a flu epidemic; and the resignation of a disgraced president. Yet the Dow rose from 66 to 11,497.” Warren Buffett (2008 New York Times)

Hoeveel tijd heb je? Tijdelijk risico wordt permanent risico wanneer je te vroeg moet verkopen omdat je het geld nodig hebt.

Figuur 7. Kans op hoger rendement met aandelen versus sparen per beleggingshorizon (1969-2019).

Bovenstaande grafiek geeft aan dat de kans op een verlies kleiner wordt naarmate je de belegging langer kunt aanhouden. Wie de afgelopen 50 jaar vol in aandelen had belegd voor een periode van 20 jaar had altijd meer gehad dan wanneer hij had gespaard. Op lange termijn zijn beurzen mean reverting dat betekent dat ze terugkomen naar de gemiddelde historische waarde. Je zou kunnen zeggen dat beurzen continu over- en onder-gewaardeerd zijn, soms extreem. Hoe langer je de tijd hebt, hoe dichter je bij het gemiddelde historisch rendement komt.

Protip:

Risico afdekken met opties heeft geen zin tenzij je de markt kunt voorspellen en dat kun je niet. Dat komt omdat afdekken met opties een soort verzekering is en die verzekering kost geld. Op het moment dat markten volatiel worden, worden opties ook duurder.

Samenvattend

• Sparen is op korte termijn niet risicovol maar geeft wel een risico op lange termijn, namelijk dat je vermogen krimpt en je niet genoeg voor later hebt (inflatie).

• Beleggen geeft vooral op korte termijn een risico. Op lange termijn wordt beleggen minder risicovol en kan het je pensioen redden.

• Beleg alleen met geld dat je voor lange tijd kunt missen zodat je tijdelijke dips kunt uitzingen.

• Zie beleggen als het kopen van een goede onderliggende waarde voor de lange termijn voor een lage prijs waardoor het een goede belegging wordt met voldoende rendement.