top of page
  • Writer's pictureBoris van Hemmen

Het beste beleggingsadvies wat ik na 20 jaar kan geven.



Alle voorspellers (beleggingsexperts) zijn leugenaars. Ik heb er een boek over geschreven..... Zie bol.com.


Het grootste probleem in de beleggingsindustrie is beleggingsbeslissingen maken op basis van voorspellingen. Ondanks dat doet bijna iedereen het toch. Wees gewaarschuwd. Voorspellen veroorzaakt, hogere kosten, meer werk, meer stress maar vooral permanente verliezen.



Permanent verlies door VOORSPELLEN

De meeste permanente verliezen worden veroorzaakt door het actief in- en uitstappen (timen) van de markt. Men zegt wel eens buy low en sell high, maar beleggers doen gemiddeld precies het omgekeerde. Zij verkopen op de bodem en stappen weer in op een hoogtepunt. Onderstaande grafiek laat de Amerikaanse in- en uitstroom in beleggingsfondsen zien en geeft weer hoe beleggers consequent het verkeerde moment kiezen om te kopen en verkopen.


Figuur 1. Beleggers kopen en verkopen precies op het verkeerde moment. (Bron: Morningstar)






Uit grafiek 1 blijkt dat zowel professionele als particuliere fondsbeleggers op precies het verkeerde moment in en uit de beurs stappen. De blauwe staafjes geven aan hoeveel kapitaal er in of uit de beurs wordt gestoken of gehaald, de grijze lijn is de stand van de beurs.


Na de beurscrash in de financiële crisis in 2008 besluiten beleggers massaal te verkopen uit angst voor nog meer verliezen. Achteraf gezien bleek dat moment in 2008 juist hét ultieme instapmoment. Sindsdien is de beurs alleen nog maar verder gestegen en zijn alle verliezen meer dan terugverdiend.


Zij die zijn uitgestapt hadden een permanent verlies geleden dat nooit meer terug zou komen.



Permanent verlies ontstaat doordat er verkocht wordt na een daling uit angst dat de daling zal doorzetten.


Angst voor verlies verandert in angst om iets te missen (hebzucht). Zal ik weer instappen?



Figuur 2. De bekende emotiecyclus van de belegger.





Achter winnaars aanlopen uit hebzucht geeft kans op permanent verlies.

Wanneer aandelen, fondsen of sectoren hard stijgen valt dat op en raken beleggers geïnteresseerd. Iedereen wil een graantje meepikken. Dat was al zo met de tulpenmanie in de 17e eeuw en dat is nu nog steeds zo, denk aan bitcoin. Het probleem is dat niemand het begin van een trend kan voorspellen. Dus loopt men achter de winnaars en de laatste trend aan.


Ook het selecteren van de best presterende fondsen op basis van een vorige top-100 beste jaarrendement is geen succesformule (zie figuur 3).



Figuur 3. De top 100 beste fondsen.

Gemiddeld staan er slechts 8 van de 100 beste fondsen in enig jaar ook het volgende jaar weer in de top 100.(Bron: Morningstar)




Fonds van millennium

Een extreem voorbeeld van achter een winnaar aan lopen: Het CGM Focus Fund was met 18% rendement per jaar het best presterende fonds van het decennium 2000 - 2010. De index liet in dezelfde periode een lichte min zien. Terwijl het CGM-fonds gemiddeld een dikke plus liet zien, behaalden de beleggers van het fonds zelf gemiddeld -11% per jaar. (Bron: Morningstar)


Figuur 4. Fonds van het millennium.



De reden dat beleggers verlies leden? Nadat het CGM Focus Fund in 2007 80% was gestegen kochten beleggers massaal. Helaas was toen de ‘trend’ al voorbij en kelderde het fonds vlak daarna in 2008 met 48%.


Ook professionals lopen achter winnaars aan. Uit onderzoek blijkt dat beleggingsfondsen die de afgelopen drie jaar het beste gepresteerd hebben, de komende jaren slechter presteren dan de rest. De winnaars van gisteren blijken de verliezers van morgen!


Uit analyse van 8755 fondsaankopen tussen 1994 en 2003 (Goyal & Wahal, 2008) blijkt dat Amerikaanse pensioenfondsen de winnaars van gisteren kopen. Deze winnaars hebben bij aankoop gemiddeld een beter rendement dan de bench-mark van 2.97% over een periode van drie jaar.


Echter, na het inhuren blijkt dat de betere prestatie zeer waarschijnlijk een toevalstreffer was omdat het gemiddelde rendement van de winnaars na drie jaar 0.47% negatief was (figuur 5).


Figuur 5. Winnaars van gisteren zijn de verliezers van morgen.

Beleggingsadviseurs en pensioenfondsmanagers selecteren beleggingsfondsen vaak op recente prestaties (3-5 jaar). Die winnaars van gisteren blijken de verliezers van morgen.



Beleggingsadviseurs die de beste fondsen van gisteren selecteren doen hun klanten een disservice, omdat keer op keer uit data blijkt dat deze fondsen slechter presteren. VOORSPELLEN op basis van fondsresultaten uit het verleden werkt niet.


Traditioneel actief beleggen op basis van voorspellingen.

Veruit de meeste fondsen en vermogensbeheerders beleggen traditioneel actief op basis van voorspellingen.


Voorbeelden:

  • Een fondsmanager voorspelt welke aandelen, sectoren, mark-ten en landen het best zullen presteren in de toekomst.

  • Een analist voorspelt de groei van verkopen, winst en markt-groei van een bedrijf.

  • Een econoom voorspelt of de economie zal groeien of dalen, of de rente zal stijgen of dalen.

  • Een beleggingsadviseur voorspelt welke fondsmanager het best zal gaan presteren. Hij voorspelt eigenlijk wie het beste kan voorspellen. Ja, het is ongelooflijk….



Resultaten van voorspellen.

De resultaten van actieve beleggingsfondsen worden al decennia gemeten. Honderden wetenschappelijke onderzoeken komen telkens weer tot dezelfde conclusie. Actieve beleggingsfondsen presteren gelijk aan de index minus kosten.




Figuur 6. Prestaties van actieve beleggingsfondsen.



Naarmate de periode langer is wordt het aantal beleggingsfondsen dat achterblijft bij de markt groter.


Het is zelfs zo erg dat over een periode van 30 jaar 99% van de beleggingsfondsen achter blijft bij de markt. Dit is niet in de grafiek te zien maar is een conclusie van een beroemd onderzoek van Scalliet & Wermers uit 2010.



Voorspellers moeten twee keer goed voorspellen

Om succesvol te beleggen op basis van voorspellingen moet je twee keer goed voorspellen. Een keer wanneer je koopt en een keer wanneer je verkoopt (of andersom).


Volgens Nobelprijswinnaar William Sharpe moet je 74% goed kunnen voorspellen om te kunnen profiteren van voorspellen. Research platform CXO heeft 4.629 voorspellingen tussen 2000 - 2012 van bekende experts uit de media bijgehouden. Gemiddeld konden de experts niet beter voorspellen dan iemand die kop of munt gooit.


Niemand haalde de minimum 74%. CXO is uiteindelijk gestopt met het volgen van voorspellingen omdat duidelijk was dat de experts niet konden voorspellen. Gemiddeld kunnen experts niet voorspellen. Een deel voorspelt beter dan 50% en een deel minder dan 50% zoals statisch verwacht kan worden. In onderstaande grafiek is te zien dat de experts gemiddeld niet boven de 50% uit komen zoals verwacht met het opgooien van kop of munt.



Figuur 7. Voorspellingen van experts.

Zelfs de beste voorspeller haalt niet meer dan de benodigde 74%. Gemiddeld kunnen de experts niet beter voorspellen dan de kan op kop of munt.




Beleggingsnieuwsbrieven

Er zijn ook experts die beleggingstips (voorspellingen) verkopen via een nieuwsbrief aan particuliere beleggers. Dit zijn analisten die claimen dat beleggers hun voordeel kunnen doen met hun beleggingsanalyses (voorspellingen).


Onderzoek naar 15.000 voorspellingen gemaakt door analisten van 237 verschillende market-timing-nieuwsbrieven tussen 1980 en 1992 geeft aan dat makers van beleggings-nieuwsbrieven niet kunnen voorspellen. Sterker nog: 94% van alle beleggingsnieuwsbrieven stopte na gemiddeld vier jaar. (Graham and Cambell, 1996)


Traditioneel actief beleggen zal ondanks slechte resultaten blijven bestaan, omdat het een goed verdienmodel is voor beleggingsindustrie en financiële media.



“Wall Street’s favorite scam is pretending that luck is skill.” Ron Ross, Ph.D. The Unbeatable Market, 2002

Voorspellen is een verdienmodel

Fondshuizen kunnen meer geld vragen voor een fonds waarvan de manager de toekomst kan voorspellen. Dat kan hij niet maar ze doen net alsof. Als de resultaten tegenvallen dan starten ze gewoon weer een nieuw fonds.


Ook beleggingsadviseurs en vermogensbeheerders kunnen lekker bezig gehouden worden met het volgen van de beurs waardoor de illusie gewekt wordt dat ze waarde toevoegen en een extra fee kunnen vragen.


De meeste experts die je vaak in de media tegenkomt, kunnen niet beter voorspellen dan de gemiddelde Nederlander. Deze experts worden door veel mensen en journalisten echt gezien als hulp om beter te beleggen. Het tegendeel is waar.


Vergelijk ze met Johan Derksen, leuk om naar te luisteren, maar je gaat toch ook niet je vermogen verwedden op de toto-voorspelling van een voetbalcommentator?


De financiële media willen zendtijd en blogs vullen waardoor ze meer publiek krijgen waardoor ze weer meer reclame-inkomsten hebben. De reclame-inkomsten komen vaak weer van beleggingsfondsen of banken die op hun beurt ook weer geld verdienen met de belofte het beter te doen dan de rest.


Een indexbeleggingsexpert of een kwantitatieve belegger komt niet aan bod op de radio, want elke dag hetzelfde verhaal is niet interessant.


De grootste reden dat er geen winnaars zijn, is dat men niet kan voorspellen.

Wetenschappelijk bewijs geeft aan dat markten zeer efficiënt zijn en dat het niet mogelijk is om te voorspellen welke aandelen beter zullen gaan presteren op basis van openbare informatie.


Nieuws wordt direct verwerkt door de markten en iedere koper en verkoper heeft een eigen waardering in gedachten of een reden om te kopen of verkopen. Je kunt nog zo’n goede analyse van een bedrijf maken, maar als de markt het er niet mee eens is dan is je analyse waardeloos.


Ik heb jaren geloofd in de actieve beleggingsmethoden en heb decennia lang zo’n beetje elke beleggingsstrategie onder de zon bekeken. Nog nooit ben ik een persoon of strategie tegengekomen die op basis van voorspellingen consistent succes had.


Ook bij de private bank waar ik werkte waren er geen klanten die consistent succes hadden met traditioneel actief beleggen op basis van voorspellingen en zelfs de beleggingsadviseurs zelf waren niet in staat om op basis van voorspellingen succesvol te beleggen. Integendeel, hoe actiever men was hoe meer verlies men in de regel leed.


Na diep graven in wetenschappelijk onderzoek en na het spitten in data en het doen van eigen onderzoek, is voor mij maar één conclusie mogelijk: beleggen op basis van voorspellen (kwalitatief) is kansloos.



Voorspellen versus modellen

Er zijn twee manieren om beleggingsbeslissingen te nemen. Kwalitatief of kwantitatief. De twee sluiten elkaar uit. (ja er zijn er echt maar twee) Kwalitatief is op basis van voorspellen en kwantitatief is op basis van modellen.


Waarom werkt voorspellen niet bij beleggingsadvies?

De gemiddelde belegger kan de beurs niet verslaan, maar de experts ook niet. Mensen kunnen niet rationeel analyseren. Wij zijn geen homo economus maar eerder homo irrationalis.


Stress maakt het nog erger. Beleggen kan stress met zich meebrengen en mensen kunnen nog moeilijker rationeel nadenken onder stress. Onder stress neemt ons oerinstinct het over en we komen in fight-or-flight-modus.


Ons fantastische brein is ontwikkeld om te overleven als mensheid, daarbij filteren onze hersenen de werkelijkheid om ons heen op een manier die ons de beste kans geeft op overleven. Dit betekent dat we niet altijd de werkelijkheid zien zoals die is.


Modellen presteren beter

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan over de voorspellende gave van experts op verschillende gebieden zoals het keuren van wijn, het voorspellen van de beste leerlingen op universiteiten, het voorspellen van recidive van gevangenen die vroegtijdig werden vrijgelaten, tot het diagnosticeren van ziekten.


Uit 136 onderzoeken in verschillende vakgebieden (Grove et al, 2000) blijkt dat modellen veruit beter voorspellen dan experts. Modellen voorspellen in 94% van de gevallen beter dan menselijke experts. Zelfs wanneer experts het model kunnen gebruiken presteren ze slechter dan het model alleen. Dat komt omdat ze de feiten door een eigen filter (niet rationeel) zien. Mensen interpreteren data anders dan een computer.


Computers hebben geen last van instincten, behavioral bias, ego, en raken niet emotioneel betrokken zoals een beleggingsadviseur of belegger. Een model is dus een betrouwbaarder manier om beleggingsbeslissingen op te baseren dan de redenering van een mens zoals jezelf of een expert. Experts kunnen niet voorspellen maar dat betekent niet dat experts niet nuttig zijn. Experts zijn namelijk nodig om het model te maken. Zonder expert geen model.


Ja, maar Buffet dan?

Ja, maar Buffet dan? Buffet heeft toch de beurs verslagen? Jazeker, Buffet heeft over een periode van 40 jaar de beurs verslagen. Dit deed hij echter niet door te voorspellen.

Buffet had strikte regels op basis waarvan hij zijn aandelen selecteerde, hier week hij niet van af. Die regels waren zo strikt dat je van een model zou kunnen spreken.

Wetenschappers hebben de rendementen van Buffet onderzocht en hebben daardoor inzicht gekregen in de beleggingsmethode van Buffet en hebben zijn model blootgelegd.


Zij hebben zelfs portefeuilles samengesteld volgens de regels van Buffet maar dan zonder te beleggen in de aandelen van Buffet en ze hebben daarmee vergelijkbare resultaten gemeten. Dat betekent dat in tegenstelling tot wat veel mensen denken, het niet zijn vooruitziende blik is geweest die hem succesvol maakte.


Zijn succes was te danken aan de regels die hij stelde voor het selecteren van aandelen. Aandelen waarin hij belegde moesten voldoen aan bepaalde kenmerken. Alle aandelen met deze kenmerken presteerden als groep beter. Niet alleen die aandelen van Buffet.


Buffet voorspelde niet welke aandelen volgend jaar zouden winnen maar hij selecteerde aandelen op specifieke kenmerken waarvan hij dacht dat deze op lange termijn beter zouden presteren.


Hij had gelijk. Het succes van Buffet is te danken aan het feit dat hij voornamelijk systematisch in waardeaandelen belegde van goede kwaliteit. Nu weten we dat aandelen met deze kenmerken op lange termijn beter presteren dan gemiddeld.


De kenmerken noemen we nu factoren. Je zou dus kunnen zeggen dat Buffet een Quant was die in factoren belegde voordat deze wetenschappelijk herkend en bewezen waren. Waarde en kwaliteit zijn factoren die onder andere verantwoordelijk waren voor de out performance.


Factorbeleggen is tegenwoordig een veelgebruikte actieve beleggingsmethode als tegenhanger van het voorspellen. Factorbeleggen is kwantitatief beleggen volgens een MODEL. Buffet had zijn eigen model. Indexbeleggen is ook kwantitatief beleggen en ook daar was Buffet een voorstander van.


Kwantitatief beleggen volgens een model

In plaats van voorspellen kunnen we beter beleggen volgens modellen.


Beleggen volgens modellen is kwantitatief beleggen. Voorspellen is beleggingsbeslissingen nemen op basis van een mening, intuïtie, verwachting of voorspelling van een beursexpert. (Traditioneel actief beleggen)


Kwantitatief beleggen is beleggingsbeslissingen nemen op basis van een vaste set regels, systeem of model van een beursexpert. (Quant)






Samenvattend : Voorspellen is het grootste probleem in de beleggingsindustrie, het zorgt voor:


Permanente verliezen door verkeerde timing:

  • Het voorspellen van een daling en het verkopen uit angst voor een verdere voortzetting van die daling kan ervoor zorgen dat je op de bodem uitstapt en het hele herstel mist waardoor je met een permanent verlies zit. Dit verlies is permanent is komt nooit meer terug.

  • Het achterna lopen van trends of de beste beleggingsfondsen van het moment is een vorm van buy high in plaats van buy low. Je koopt op de top met het risico dat de hoge prijs of goede prestatie niet doorzet maar omkeert. Het gevolg is een permanent verlies en dat verlies komt nooit meer terug.


Minder rendement door extra kosten

  • Voorspellen werkt niet maar brengt wel extra kosten met zich mee die het rendement naar beneden halen.


Meer stress en meer werk

  • Traditioneel actief beleggen op basis van voorspellingen betekent dat jij of je beleggingsadviseur steeds bezig is met de beurs en je beleggingen. Het continue volgen van de beurs en het nieuws kan de illusie geven dat je daarme een positieve invloed op je rendement kunt hebben maar het tegendeel is waar. Dit kan veel energie en slapeloze nachten veroorzaken.

  • Voorspellen volgens modellen zoals indexbeleggen of beleggen in waarde en/of momentum zorgt voor lagere kosten en betere resultaten. Daarnaast kost het weinig energie en tijd zodat je je geen zorgen over de beurs hoeft te maken. Beleggen volgens modellen is systematisch, je weet altijd wat je gaat doen want je volgt je bewezen plan en dat geeft rust.

bottom of page